sabato 10 maggio 2014

LA MINIERA DEI MODI DI DIRE A RACALMUTO 4 Lu munnu chianu chianu





I precedenti post:

LA MINIERA DEI MODI DI DIRE A RACALMUTO 1
Sulla genesi di questa raccolta:
http://archivioepensamenti.blogspot.it/2013/11/la-miniera-dei-modi-di-dire-racalmuto-1.html

LA MINIERA DEI MODI DI DIRE A RACALMUTO 2
http://archivioepensamenti.blogspot.it/2013/11/la-miniera-dei-modi-di-dire-racalmuto-2.html

LA MINIERA DEI MODI DI DIRE A RACALMUTO 3
http://archivioepensamenti.blogspot.it/2014/03/la-miniera-dei-modi-di-dire-racalmuto-3.html

Gaetano Cipolla, Learn Sicilian - Mparamu lu sicilianu, Legas



Trascrizione a cura di Calogero Taverna

1. Quannu era sana la tò pignatedda
lu primu fuvu iu ca cucinavu,
ora ca ti la ruppi la scutedda:
mangiati amici mia ca mi sazziavu.

1. Bedda p’amari a tia persi lu suonnu
ca è la cosa cchiù bedda di lu munnu.

1. Bedda p’amari a tia di notti viegnu
e nun mi curu si chiovi e mi vagnu.

1. Ludia brutta facciazza di mulu
tu va diciennu ca t’ha’ mmaritari,
nun n’ha né robba nemmenu dinari,
cu è ddu sceccu c’havi a pigliari?

1. Bedda ca di li beddi la bedda siti
ca di li beddi bannera purtati.

1. Bedda ca sì rappa di racina
lu cori ti mangiassi a muzzicuna.

1. Quannu nascisti tu nascì na rosa
lu suli si firmà a la tò casa.

1. Bedda ca di sì m’aviatu dittu
nun c’arrivasti a cunzari lu liettu.

1. Si sì vera fimmina di nasu
m’ha’ a diri unni sta lu vientu appisu.

1. Matri ivu a perdiri la testa
pi nna truiuzza, ‘mpami e tosta.

1. Di nnomu ti cangiasti traditura
di zappa ti chiamasti matacona.

1. La cosa è già bedda e caputa,
lu sceccu nin si pungi a la muntata.

1. Lu sienti ca sona la campana
la pesti è junta a li mulina.

1. Aviti la facciuzza comu un piriddu
e la vuccuzza n’anidduzzu
siti ‘mpastata di zuccheru e meli
mmiatu l’omu ca spusa a vui.

1. Quannu arrivu dda bbanna, scrivu cara
ricordati di mia na vota l’ura.

1. Quantu è intrinsicu st’amuri
cu nun lu cridi lu pozza pruvari.

1. Nun lu fazzu cchiù lu lassa e piglia
p’amari na picciotta si travaglia.

1. Comu è fari cu sta ma vicina
ca notti e jornu colari mi duna?

1. Curuzzu nun aviri no lagnanza
si vò accuminciari a chiangiri accumenza
curuzzu nun aviri cchiù lagnanza
ca cu t’amava cchiù mancu ti penza,
curuzzu mi vò diri chi ti fici
ca quannu vidi a mmia ti fa’ la cruci.

1. Ti mannavu nna littra cu du essi
risposta nun n’appi cchiù, chi fici morsi?

1. Chista è la vera pena ca si senti,
iri surdatu e lassari l’amanti.

1. Nun aiu pena ca vaiu surdatu
la pena aiu ca lassu a tia.

1. Sì comu nna fussetta di Natali
cu prima arriva si mitti a iucari.

1. Li donni sunnu comu li mulina
ca fannu li vutati di la luna.

1. Li donni sunnu comu li mulina
tuorti come la vruca e li gadduna.

1. Amaru cu di li donni si ’nnamura
ca squaglia comu l’uogliu a la cannila.

1. Lu vuò sapiri pirchi nun ti vuogliu?
Eratu schetta e accattasti un figliu!

1. Aiu piersu la canna di la pipa
forsi l’ahiasti tu bedda pupa.

1. Li cuorna ti parinu ornamientu,
t’annachi tutti e ti nni fa’ un vantu.

1. Curnutu, sta’ attentu t’impidugli
cu li piedi li tò corna ‘ngagli.

1. La robba si nni va comu lu vientu
ma di nna bedda ti nni prieghi tantu.

1. A don Cicciddu lu vitti lu vitti
ntra un punticieddu ca sucava latti.

1. Quantu è cani, cani stu patruni
ca iddu mangia pani e nantri fami,
vinti quattr’uri di stari a buccuni,
li rini si li mangianu li cani,
lu vinu si lu vivi a l’ammucciuni
e nantri passa l’acqua di gadduni
unni mitti a muoddu li liami.

1. Cori di canna, cori di cannitu
truiazza ca ha’ lu cori canniatu,
lu facisti ammazzari a tò maritu
pi dari gustu a lu tò ‘nnamuratu.

1. Curnuti nun cci vannu n’ paradisu
San Pietro l’assicuta pi lu nasu.

1. Lu suli è russu e vui lucenti siti,
lustru faciti quannu v’affacciati.

1. Quannu la mamma fa lu figliu fissa
sempri ci avi a cummattiri cu passa.

1. Sapiti chi successi all’acqua nova
un punci assicutà na lavannera.

1. A vu cummari, ca siti sutta stu ficu
o mi chiamati o viegnu dduocu.

1. O Pippinedda cuocciu di granatu,
unni lu truvasti stu bieddu maritu?

1. Sapiti chi rimediu c’è pi unu ca mori?
Ca mori e si nni va a lu cimiteriu.

1. Lu suonnu di la notti m’arrubasti
ti lu portasti a dormiri cu tia.

1. Affacciami bedda e pisciami tra un occhiu
quantu ti viu lu parrapapacchiu.

1. Comu aiu a fari cu la ma vicina,
avi la figlia schetta e nun mi la duna.

1. La donna c’avi lu maritu viecchiu,
lu guarda e lu talia di mal’uocchiu.

1. Curnutu ca ha’ li corna ‘n tri maneri,
luonghi e pizzuti comu li zabbari.

1. Curnutu ti prisienti arridi, arridi.
li corna t’arrivanu a li piedi.

1. Lu carzaratu la notti si sonna:
penza la libirtà, mori e si danna.

1. Cu dici ca lu carzaru è galera,
a mia mi pari ‘na villeggiatura.

1. Lu carciari pi mia è paradisu,
unni truvavu l’abbientu e lu ripuosu.

1. Carzari Vicaria quantu si duci,
cu ti fabbricà, bieddu ti fici.

1. Amuri di luntanu nun è filici;
amuri di vicinu, carizzi e baci.

1. Ha’ la vuccuzza comu lu curaddu
piensu ca ancora nun ha vasatu a nuddu.

1. Ha’ li capiddi nivuri ‘na pici,
ti li taliu e nun truovu paci.

1. Pienzi ca stu munnu è chianu, chianu,
nun vidi la muntata e lu pinninu?

1. To matri t’addivà cu pani e latti,
ora dariti a mia ci pari forti.

1. Ni sta vanedda ci abita ‘na quaglia,
tutti la vuonnu e nuddu si la piglia.

1. Ni stu quartieri ci sta ‘na picciuttedda,
idda mori pi mia e iu pi idda.

1. Bedda, ci pienzi quannu jammu fori,
ca ti purtavu sutta li ficari,
ti detti du pumidda e du zalori,
di tannu t’affirravu a ‘nguliari.

1. Mi nn’aiu a gghiri di stu paisazzu
cu li ‘mpami e li sbirri nun ci la puozzu.

1. Mi ‘nnaiu a gghiri a Cartanissetta,
unni ca fannu giustizia torta.

1. Cu avi grana la libirtà s’aspetta,
cu grana nun avi lu zainu porta.

1. Pedi di zorba e pedi di zurbara
cu è ca ti chiantà mmiezzu la via,
e li zorbi ca fa su tanti amari
amari e allappusi comu a tia.

1. Stidda lucenti, lucenti
chi c’aiu fattu a la me cara amanti?
Quannu passu di ccà nun mi dici nenti,
si cridi ca truvavu ‘n’ antra amanti.

1. Siddu sapissi di la tò vinuta,
d’oru e d’argentu faria la me intrata.

1. Vaiu a lu liettu e ripuosu nun aiu,
priegu ca l’arba fa, quantu ti viu.

1. Affaccia bedda di sta finestredda,
lu sientilu tò amuri quantu arraggia?
Vasari ti vurria, quantu sì bedda,
mmientri chi tieni l’uocchi a pampinedda.

1. Quannu nascisti tu fici un gran sfuorzu,
parsi ca ti purtà un carcarazzu.

1. Buttana di tò mà, lorda buttana;
nun è amicu tò si nun ti la duna.
Dda amicu ti la riì la suttana
e tu lu mangi a muzzicuna.
Tò mà è ‘na pezza di buttana,
ca sapi tutti cosi e nun dici nenti.

1. Chi mi nn’importa ca sugnu curnutu,
basta ca mangiu e bivu e vaiu vistutu.

1. A idda vuogliu, a idda m’ata addari,
idda mi trasì ‘nni lu ma cori.

1. Di schetta nun t’appi
e di maritata t’appi;
abbasta ca t’appi
e comu t’appi, t’appi.

***********



Strambotti di microstoria racalmutese.

Donna Aldonza del Carretto
1. Cu li biddizzi ma senza pitazzu
sanu cci arristà lu pirripipazzu.

Girolamo e Giovanni del Carretto
1. Quannu arriva lu conti Giluormu
cu gran prescia lèvati di tuornu;
ma s’arriva lu baruni Giuvanni
allura sì ca sunnu guai ranni.

I Magnifici
1. Cu Tudiscu e Piamuntisi
si piersiru sina li maisi.

Beatrice Del Carretto Ventimiglia.
1. Cci arrubbaru a donna Biatrici,
e nantri tutti siemmu beddi e filici.

Arciprete Vincenzo del Carretto.
1. Cu l’arcipresti di lu Carrettu
cci appizzammu sinu a lu liettu.

L’aggressione licatese sotto Matteo del Carretto.
1. Di la Licata vinniru li lanzichinecchi
a ccà nastri ristammu propriu becchi.

Il conte Girolamo del Carretto
1. A Paliermu don Giluormu lu ranni,
cu tanti onzi conti divinni;
ma a marchisi nun arrivà
e a nantri viddani nni cunzumà.

Maestranze locali
1. Lu mastru Picuni, lu farmacista Pistuni,
lu miedicu Alajmu, la famiglia Pirainu:
C’era Zagarricu, c’era Mastrarrigu;
nun siemmu tutti ricchi, nun siemmu tutti bieddi,
ma siemmu tutti di ccà e chistu a nantri nn’abbastà.
************
Epiloghi.
1. Onestà cumanna a donna
cchiù cci nn’è, cchiù nn’abbisogna.

1. Arangi, arangi
cu avi li guai si li chiangi.

1. Addalalò addalaliddu;
so mà sì tu, so pà sopiddu.

1. Calati Giona a mari,
ca passa la timpesta.

300) PREGHIERA DELLA SERA

Iu chiuju la porta mia
cu lu mantu di Maria
lu vastunieddu di S. Simuni
'un nna nn'aviri né forza né malia
comu li petri di 'mmezzu la via.

301) Tutti l’aucelli mi cacanu ‘n testa
sina a lu attassatu ciciruni.
[variante]
sinu a li attassatu pipituni

2 commenti:

  1. una precisazione su un proverbio che ho trovato incompleto: Mi chiuju la porta mia, cu lu mantu di Maria, l'anieddru di S. Simuni , la via e' di lu Signuri. Cu voli fari mali a mia nun avi aviri ne forza ne Malìa, comu li petri di mmiezzu la via !

    RispondiElimina
  2. Tri sbrizzi di sangu di Gesuzzu', tri fila di capiddri di Maria, 'ncatinati tutti li malinimici mia ( preghiera che recitava mia nonna dietro la porta , prima di andare a dormire , me lo ha insegnato mia madre )

    RispondiElimina